Wszystko jasne – czyli co trzeba wiedzieć o żarówkach
Odpowiednie oświetlenie jest nieocenione dla prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Dlatego nikogo nie dziwi ogromny wybór żarówek i lamp dostępnych w sklepach. Asortyment elektrycznych źródeł światła stał się tak rozbudowany, że wybór odpowiedniego produktu może sprawić problem niejednemu z nas. Dziś prezentujemy przewodnik po żarówkach – jakie mamy rodzaje, jak wybrać najlepszą żarówkę do swojego domu lub biura i przy okazji nie szkodzić środowisku naturalnemu?
Rodzaje żarówek
Tak naprawdę pod pojęciem żarówki kryje się tylko jeden konkretny rodzaj oświetlenia, choć potocznie określa się tak każde elektryczne źródło światła. Obecnie prawdziwe żarówki – wskutek rozporządzenia unijnego z 2009 roku – mogą być sprzedawane jedynie jako lampy do celów specjalnych. Co prawda koszt produkcji takich żarówek był niski, ale nie były one ani wydajne, ani trwałe.
Odmianą tradycyjnych żarówek stały się żarówki halogenowe, które najlepiej stosować w pomieszczeniach, gdzie światło często się zapala i gasi. Używanie takich żarówek w krótkich przedziałach czasowych nie wpływa na ich żywotność.
Kolejnym rodzajem są świetlówki, czyli żarówki energooszczędne. Pozwalają one na uzyskanie znaczących oszczędności pod warunkiem, że będą odpowiednio użytkowane. Aby nie zmniejszyć żywotności świetlówek, powinno się je jak najrzadziej włączać i wyłączać.
Ogromną popularnością cieszą się w ostatnim czasie lampy LED, które są uważane za najbardziej obiecujący zamiennik tradycyjnej żarówki. Przede wszystkim światło lamp LED, czyli diody elektroluminescencyjnej, cechuje się wysoką sprawnością energetyczną przy niskim poborze prądu. Oprócz tego lampy LED natychmiastowo naświetlają się do pełnej jasności i są wyjątkowo trwałe w użytkowaniu. Koszt oświetlenia typu LED bywa wyższy od innych żarówek, jednak taka inwestycja zwraca się już po kilku miesiącach użytkowania.
Producenci zaskakują także niecodziennymi propozycjami, na przykład żarówkami RGB z dołączonym pilotem, który pozwala na sterowanie kolorem światła: od zieleni, przez błękit, po czerwień czy żółć. Jeszcze bardziej zaskakującą propozycją może być żarówka LED z funkcją głośnika Bluetooth. Oprócz zmiennego koloru światła można za jej pośrednictwem odtwarzać swoją ulubioną muzykę z telefonu lub tabletu.
Parametry żarówek
Wybierając żarówki do swojego domu, trzeba zwrócić uwagę na kilka szczególnie istotnych parametrów:
Temperatura światła
Żarówki i lampy mogą mieć różne temperatury światła, liczone przez producentów w skali Kelwina. Jeśli zależy nam na chłodnej, zimnej barwie światła, szukajmy żarówek od 4000 do 6500 K, natomiast ciepłe światło uzyskamy, wybierając źródła światła poniżej 3300 K. Żarówki oznaczane wartościami od 3300 do 4000 K będą zapewniały neutralną barwę światła.
Strumień świetlny
Warto zwrócić uwagę również na jasność żarówki, określaną w lumenach. Im wyższa jest ta wartość, tym jaśniejsze światło daje dany model. Przyjęło się, że tradycyjne żarówki dają od 6 do 10 lumenów na każdy Wat.
Etykieta energetyczna
Na każdym opakowaniu żarówki można znaleźć tabelę z informacjami o klasie energetycznej. Najwyższa klasa energetyczna to A+++, ale już klasa A jest gwarantem energooszczędności w eksploatacji światła w domu.
IP, czyli stopień ochrony oprawy oświetleniowej
Wskaźnik ten informuje nas o odporności żarówki na warunki zewnętrze. Stosuje się tu zapis dwucyfrowy, czyli na przykład IP20 – właśnie ten stopień jest najczęściej spotykany w żarówkach przeznaczonych do użytku wewnątrz domów i zapewnia ochronę przed ciałami stałymi o wielkości powyżej 12,5 mm.
Rodzaj gwintu, czyli trzonek
Dobór odpowiedniego trzonka jest o tyle ważny, że nie każda lampa, żyrandol czy kinkiet ma takie samo wejście na gwint, więc jeśli wybierzemy niewłaściwą żarówkę, zwyczajnie nie uda nam się jej zamontować. W żarówkach domowych najczęściej mamy do czynienia z trzonkami E27 – tak zwanym dużym gwintem, E14 – nazywanym małym gwintem lub GU10, czyli wtykiem reflektorowym.
Napięcie
Jednym z podstawowych parametrów określonych na opakowaniu żarówki jest jej napięcie. Większość modeli odpowiada standardowemu napięciu prądu, jakie występuje w gniazdkach elektrycznych, czyli 230V. W sklepach można też znaleźć żarówki niskoprzepięciowe działające nawet przy 12V. Potrzebują one jednak odpowiedniego transformatora, który nie zawsze dołączony jest do lampy.
Moc
Moc to bodaj główne kryterium oceny żarówki. Od niego zależy wydajność i efektywność świetlna każdej lampy. Wybór mocy żarówki w dużej mierze powinien zależeć od wielkości danego pomieszczenia. W mniejszych pokojach wystarczy 20 – 40 Wat, w nieco większych 60 – 75 Wat, a w tych największych przyda się nawet 100 Wat.
Obecnie tradycyjne żarówki zastępowane są wydajniejszymi halogenami czy też bardziej energooszczędnymi LED-ami. Oznacza to tyle, że w ich wypadku potrzeba mniejszej mocy do osiągnięcia tego samego efektu. Co ciekawe, da się to dość wygodnie przeliczyć. Moc tradycyjnej żarówki dzieli się przez 1,5 w przypadku halogenów, 4,5 w przypadku świetlówek i 10 w przypadku LED-ów. Zamiast klasycznej żarówki 60-watowej możemy więc użyć 6-watowej diody LED.
Zamiennik
Idąc za ciosem, warto wspomnieć o oznaczeniach definiujących wyłącznie żarówki LED. Nie spotkamy ich na opakowaniach tradycyjnych modeli. Tak jest na przykład z parametrem zamiennika. Wyręcza on nas w wyżej wspomnianych obliczeniach, dostarczając informacji, jakiej mocy klasycznej żarówki odpowiada żarówka LED.
Jasne jak słońce!
Rynek obfituje w przeróżne rodzaje żarówek, dzięki czemu z łatwością dobierzesz odpowiednie modele do każdego pokoju w swoim domu. Każda lampa będzie wymagała innego źródła światła. Podobną zależność zaobserwujesz w przypadku rodzaju pomieszczenia – inne żarówki sprawdzą się w łazience, a inne w sypialni. Znając wyżej wymienione parametry, bez trudu dopasujesz rodzaj żarówki do własnych potrzeb.